რა არის აივ ინფექცია და რა არის შიდსი?

აივ ინფექცია არის ადამიანის იმუნოდეფიციტის ვირუსის აბრევიატურა, ე.ი. ვირუსი, რომელიც უტევს იმუნურ სისტემას. ის ცოცხლობს და მრავლდება მხოლოდ ადამიანის სხეულში.

აივ-ით ინფიცირებისას ადამიანების უმეტესობა არ განიცდის რაიმე შეგრძნებას. ზოგჯერ ინფიცირებიდან რამდენიმე კვირაში ვითარდება გრიპის მსგავსი სიმპტომები (ცხელება, კანის გამონაყარი, ლიმფური კვანძების შეშუპება, დიარეა). ინფიცირებიდან მრავალი წლის განმავლობაში ადამიანი თავს ჯანმრთელად გრძნობს. ამ პერიოდს დაავადების ლატენტურ (ლატენტურ) სტადიას უწოდებენ. თუმცა, არასწორია ვიფიქროთ, რომ ამ დროს ორგანიზმში არაფერი ხდება. როდესაც ნებისმიერი პათოგენი, მათ შორის აივ, შედის სხეულში, იმუნური სისტემა აყალიბებს იმუნურ პასუხს. ის ცდილობს პათოგენის განეიტრალებას და მის განადგურებას. ამისათვის იმუნური სისტემა აწარმოებს ანტისხეულებს. ანტისხეულები უკავშირდებიან პათოგენს და ხელს უწყობენ მის განადგურებას. გარდა ამისა, სპეციალური სისხლის თეთრი უჯრედები (ლიმფოციტები) ასევე იწყებენ პათოგენთან ბრძოლას. სამწუხაროდ, აივ-თან ბრძოლაში ეს ყველაფერი საკმარისი არ არის - იმუნური სისტემა აივს ვერ ანეიტრალებს და აივ ინფექცია თავის მხრივ, თანდათან ანადგურებს იმუნურ სისტემას.

ის, რომ ადამიანს აქვს ვირუსი, ე.ი. აივ ინფიცირებული პიროვნება არ ნიშნავს, რომ მას შიდსი აქვს. შიდსის განვითარებას, ჩვეულებრივ, დიდი დრო სჭირდება (საშუალოდ 10-12 წელი).

შიდსი - ვირუსი თანდათან ანადგურებს იმუნურ სისტემას, ამცირებს ორგანიზმის წინააღმდეგობას ინფექციების მიმართ. გარკვეულ მომენტში, სხეულის წინააღმდეგობა იმდენად დაბალია, რომ ადამიანს შეიძლება განუვითარდეს ისეთი ინფექციური დაავადებები, რომლითაც სხვა ადამიანები პრაქტიკულად არ ავადდებიან ან ძალიან იშვიათად ავადდებიან. ამ დაავადებებს „ოპორტუნისტული“ ეწოდება. შიდსზე საუბრობენ, როცა აივ-ით ინფიცირებულს ვირუსით განადგურებული იმუნური სისტემის არაეფექტური ფუნქციონირების გამო უვითარდება ინფექციური დაავადებები. შიდსი აივ ინფექციის განვითარების ბოლო ეტაპია. სინდრომი არის სტაბილური კომბინაცია, დაავადების რამდენიმე ნიშნის (სიმპტომების) ერთობლიობა. შეძენილი - ნიშნავს, რომ დაავადება არ არის თანდაყოლილი, განვითარებულია სიცოცხლის განმავლობაში.

იმუნოდეფიციტი არის მდგომარეობა, რომლის დროსაც ორგანიზმი ვერ უძლებს სხვადასხვა ინფექციებს.

ამრიგად, შიდსი არის დაავადებების ერთობლიობა, რომელიც გამოწვეულია იმუნური სისტემის არასაკმარისი მუშაობით აივ-ით ინფიცირების გამო.

საიდან გაჩნდა ვირუსი?

სამწუხაროდ, ამ კითხვაზე ერთი პასუხი არ არსებობს. არსებობს მხოლოდ ჰიპოთეზები. თითოეულ მათგანს აქვს საკუთარი დასაბუთება, მაგრამ მეცნიერულ სამყაროში ისინი ყველა კვლავ მხოლოდ ვარაუდებად რჩება - შესაძლო და, ზოგიერთისთვის, ძალიან საკამათო ვერსიები მომხდარის შესახებ.

აივ-ის წარმოშობის პირველივე ჰიპოთეზა მაიმუნებთან არის დაკავშირებული. ეს გამოთქვა 20 წელზე მეტი ხნის წინ ამერიკელმა მკვლევარმა ბ.კორბეტმა. ამ მეცნიერის თქმით, აივ-ი პირველად ადამიანის სისხლში გასული საუკუნის 30-იან წლებში შევიდა შიმპანზესგან – შესაძლოა, როცა ცხოველმა დაკბინა ან როდესაც ადამიანმა ცხოველი გვამი გაკვეთა. ამ ვერსიის სასარგებლოდ სერიოზული არგუმენტები არსებობს. ერთ-ერთი მათგანია ის, რომ შიმპანზეების სისხლში მართლაც აღმოაჩინეს იშვიათი ვირუსი, რომელსაც ადამიანის ორგანიზმში მოხვედრისას შეუძლია შიდსის მსგავსი მდგომარეობის გამოწვევა.

სხვა მკვლევარის, პროფესორ რ. გარის თქმით, შიდსი გაცილებით ძველია: მისი ისტორია 100-დან 1000 წლამდე გრძელდება. ამ ჰიპოთეზის დამადასტურებელი ერთ-ერთი ყველაზე სერიოზული არგუმენტია კაპოშის სარკომა, რომელიც მე-20 საუკუნის დასაწყისში უნგრელმა ექიმმა კაპოშიმ აღწერა, როგორც "ავთვისებიანი ნეოპლაზმის იშვიათი ფორმა", მოწმობს პაციენტში იმუნოდეფიციტის ვირუსის არსებობაზე.

ბევრი მეცნიერი ცენტრალურ აფრიკას შიდსის დაბადების ადგილად მიიჩნევს. ეს ჰიპოთეზა, თავის მხრივ, ორ ვერსიად იყოფა. ერთ-ერთი მათგანის თანახმად, აივ დიდი ხანია არსებობს გარე სამყაროსგან იზოლირებულ ადგილებში, მაგალითად, ჯუნგლებში დაკარგული ტომების დასახლებებში. დროთა განმავლობაში, მოსახლეობის მიგრაციის მატებასთან ერთად, ვირუსი სწრაფად გავრცელდა. მეორე ვერსია არის ის, რომ ვირუსი გაჩნდა გაზრდილი რადიოაქტიური ფონის შედეგად, რომელიც რეგისტრირებულია აფრიკის ზოგიერთ რაიონში, რომელიც მდიდარია ურანის საბადოებით.

შედარებით ცოტა ხნის წინ გაჩნდა კიდევ ერთი ჰიპოთეზა, რომელსაც ეკუთვნის ინგლისელ მკვლევარს ე.ჰუპეორის: ვირუსი გაჩნდა მეოცე საუკუნის 50-იანი წლების დასაწყისში პოლიომიელიტის საწინააღმდეგო ვაქცინის შექმნაზე მომუშავე მეცნიერების შეცდომის გამო. შეცდომა ის იყო, რომ ვაქცინა შეიქმნა შიმპანზეს ღვიძლის უჯრედების გამოყენებით, რომელიც სავარაუდოდ შეიცავდა აივ-ის მსგავს ვირუსს. ამ ჰიპოთეზის სასარგებლოდ ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი არგუმენტი არის ის, რომ ვაქცინის ტესტირება მოხდა აფრიკის იმ ნაწილებში, სადაც დღემდე ფიქსირდება იმუნოდეფიციტის ვირუსით ინფიცირების ყველაზე მაღალი დონე.

აივ ინფექციის განვითარების ეტაპები

აივ ინფექციის ინკუბაციური პერიოდი

პერიოდი ინფექციის მომენტიდან დაავადების კლინიკური გამოვლინების გამოვლენამდე. ის გრძელდება 2 კვირიდან 6 ან მეტ თვემდე. ამ ეტაპზე ვირუსი შეიძლება არც კი გამოვლინდეს ტესტირებით, მაგრამ აივ ინფექცია უკვე შეიძლება ინფიცირებული ადამიანიდან სხვა ადამიანებზე გადავიდეს. ეტაპი "პირველადი გამოვლინებები"

ეს ეტაპი შეიძლება იყოს ასიმპტომური ან თან ახლდეს ცხელება, ლიმფური კვანძების შეშუპება, სტომატიტი, ლაქოვანი გამონაყარი, ფარინგიტი, დიარეა, გადიდებული ელენთა და ზოგჯერ ენცეფალიტი. ჩვეულებრივ გრძელდება რამდენიმე დღიდან 2 თვემდე. ლატენტური ეტაპი

დაავადება შეიძლება არანაირად არ გამოვლინდეს, მაგრამ აივ აგრძელებს გამრავლებას (სისხლში აივ-ის კონცენტრაცია იზრდება) და ორგანიზმი ვეღარ ახერხებს T- ლიმფოციტების საჭირო რაოდენობის გამომუშავებას – მათი რაოდენობა ნელ-ნელა მცირდება. ლატენტური სტადია შეიძლება გაგრძელდეს 2-3-დან 20 ან მეტ წლამდე, საშუალოდ - 6-7 წლამდე. მეორადი დაავადების სტადია

სისხლში ვირუსის კონცენტრაციის მუდმივი აქტიური ზრდისა და T- ლიმფოციტების შემცირების გამო, პაციენტი იწყებს სხვადასხვა ოპორტუნისტული დაავადებების განვითარებას, რომლებსაც იმუნური სისტემა ვეღარ უწევს წინააღმდეგობის T - ლიმფოციტების სწრაფად კლების გამო. ტერმინალური ეტაპი (შიდსი)

აივ ინფექციის ბოლო და უკანასკნელი ეტაპი. დამცავი უჯრედების (T- ლიმფოციტების) რაოდენობა კრიტიკულად დაბალ რაოდენობას აღწევს. იმუნური სისტემა ვეღარ უძლებს ინფექციებს და ისინი სწრაფად ანადგურებენ ორგანიზმს. ვირუსები და ბაქტერიები აზიანებენ სასიცოცხლო ორგანოებს, მათ შორის ძვალ-კუნთოვან სისტემას, რესპირატორულ სისტემას, საჭმლის მომნელებელ სისტემასა და ტვინს. ადამიანი იღუპება ოპორტუნისტული დაავადებებით, რომლებიც შეუქცევადი ხდება. შიდსის სტადია გრძელდება 1-დან 3 წლამდე. აივ ინფექციის მიმდინარეობა და პროგნოზი როდესაც ადამიანი აღმოაჩენს, რომ მათ აქვთ აივ ინფექცია ან შიდსი, პირველი კითხვები, რომლებსაც ყველაზე ხშირად სვამენ არის: "რამდენი ხანი უნდა ვიცოცხლო?" და "როგორ გაგრძელდება ჩემი ავადმყოფობა?"

ვინაიდან აივ ინფექცია და შიდსი ყველასთვის განსხვავებულია, ამ კითხვებზე ცალსახად პასუხის გაცემა შეუძლებელია. მაგრამ შეგვიძლია ხაზგასმით აღვნიშნოთ ზოგადი ინფორმაცია. აივ და შიდსით დაავადებული ადამიანები ახლა ბევრად მეტხანს ცხოვრობენ, ვიდრე ადრე. მკურნალობა სულ უფრო და უფრო წარმატებული ხდება. მკურნალობის ფონზე აივ ინფექციით დაავადებული ადამიანები უფრო დიდხანს გრძნობენ თავს ჯანმრთელად, ხოლო შიდსით დაავადებულები უფრო დიდხანს ცოცხლობენ და წინა წლებთან შედარებით, დაავადების ნაკლები გამოვლინებები აქვთ და ასევე მისი მართვა უფრო ადვილი გახდა. ეპიდემიის დასაწყისში (1981-1986 წწ.) შიდსი ვითარდებოდა პაციენტებში ვირუსით ინფიცირებიდან საშუალოდ 7 წლის შემდეგ. ამის შემდეგ ადამიანს შეეძლო ეცხოვრა დაახლოებით 8-12 თვე. 1996 წელს კომბინირებული ანტირეტროვირუსული თერაპიის დანერგვის შემდეგ, აივ ინფიცირებულთა და შიდსით დაავადებულთა სიცოცხლე ბევრად გახანგრძლივდა. ზოგიერთ ადამიანს, რომელსაც განუვითარდება შიდსი, შეუძლია იცოცხლოს 10 წელი ან მეტი. პირველ რიგში, ასეთ პროგრესს უზრუნველყოფს მედიკამენტები, რომლებიც მოქმედებენ თავად ვირუსზე - ანტირეტროვირუსული პრეპარატები.

სიცოცხლე ასევე გახანგრძლივებულია იმის გამო, რომ კომბინირებული თერაპიის დახმარებით შესაძლებელია თავიდან აიცილოს მრავალი ოპორტუნისტული ინფექცია, რომელიც არის სიკვდილის პირდაპირი მიზეზი აივ ინფექციით.

ახალი სამკურნალო საშუალებების ძიება გრძელდება. ეჭვგარეშეა, რომ ამ ინფექციის წინააღმდეგ საბრძოლველად უფრო ეფექტური წამლები მალე გამოჩნდება. ეს მნიშვნელოვანია! პრინციპიალურად მნიშვნელოვანია, რომ ადამიანებმა, რომლებიც აივ ინფექციის მატარებლები არიან და არ იციან დიაგნოზის შესახებ, გაიარონ ტესტირება და დაუყონებლივ მიიღონ ანტირეტროვირუსული თერაპია. თერაპია ხელს უშლის აივ ინფექციას შიდსის სტადიაზე გადასვლაში და ვირუსის არსებობა სისხლში იმდენად დაიწევს, რომ არც კი გამოვლინდება სისხლის ანალიზის დროს. პიროვნებას საშუალება ეძლევა იცხოვროს მშვიდად და გამორიცხოს სხვის დაინფიცირების ფაქტი. აივ ინფექციის გვიანი დიაგნოზი კვლავ პრობლემად რჩება ჯანმო-ს ევროპის რეგიონის უმეტეს ქვეყნებში: დადგენილია, რომ რეგიონში აივ ინფიცირებულთა მხოლოდ 82%-მა იცის თავისი სტატუსი. აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებში არსებული ვითარების გათვალისწინებით, აივ ინფიცირებულთა მხოლოდ 74%-მა იცის მის შესახებ. ამიტომ, ეს რეკომენდაცია განსაკუთრებით აქტუალურია ევროპის რეგიონისთვის. დიაგნოზის დადასტურებას იმუნობლოტირებით და ხაზოვანი იმუნოანალიზებით შეიძლება რამდენიმე კვირა დასჭირდეს, რაც სიცოცხლის გადამრჩენი არვ-ის დაწყების პროცესს უშლის ხელს. ზოგიერთი პაციენტი განმეორებით ვიზიტს კლინიკაში ანალიზების დასამტკიცებლად აღარ ახორციელებს, ამის შედეგია შიდსის მაჩვენებლის და მის მიერ გამოწვეული სიკვდილიანობის ზრდა, რომელზეც თავის არიდება იყო შესაძლებელი მკურნალობის ადრეულ ეტაპზე დაწყებით. თუმცა, ახალი ტექნოლოგიების მეშვეობით, რომელის უზრუნველყოფს შედეგების სწრაფ და რაც მთავარია ზუსტ დადასტურებას. აივ ინფექციის ტესტირება ახლა ბევრად უფრო ადვილია, ვიდრე ოდესმე ყოფილა.

• ადამიანები, რომლებმაც ტესტირებას გადიან, ან იღებენ მკურნალობის შანსს, რათა გადაარჩინონ საკუთარი სიცოცხლე, ან ინფორმაციას იმის შესახებ, თუ როგორ მოხდეს აივ ინფექციისგან მათი და ახლობლების პრევენცია.

• ყოველთვის დარწმუნდით ტესტის სისწორეში. უარყოფითი ტესტი, რა თქმა უნდა, დამამშვიდებელია, მაგრამ სასურველია გაითვალისწინოთ ფანჯრის პერიოდი ანუ პერიოდი 1-3 თვემდე, როდესაც ადამიანი უკვე ინფიცირებულია, თუმცა ტესტი ჯერ არ დადებითდება. თუ პიროვნებას რისკის მაღალი მაჩვენებელი აქვს, აუცილებლად განაგრძეთ ტესტირება ყოველ 6-12 თვეს.

• 2017 წლის სტატისტიკით, მსოფლიოში დაავადებულთა მეოთხედი არ ფლობდა ინფორმაციას მისი სტატუსის შესახებ.

• თუ არ იცი შენი სტატუსის შესახებ, ვერ დაიწყებ ნაადრევ მკურნალობას, დაკარგავ ძვირფას დროს და გაამწვავებ მდგომარეობას ან ვერ განსაზღვრავ რა სახის პროფილაქტიკა შეგესაბამება.

• გაიარე ექსპრესს ტესტი ნებისმიერ ლაბორატორიაში, მიიღე შედეგი უმოკლეს დროში და დაიცავი შენი და გარშემომყოფების სიცოცხლე.