World Asthma Day - ან რა უნდა ვიცოდეთ ასთმის შესახებ?

ასთმასთან ბრძოლის საერთაშორისო დღე ან ასთმის საერთაშორისო დღე - ყოველწლიური ღონისძიებაა, რომელიც ტარდება მაისის პირველ სამშაბათს ასთმის გლობალური ცენტრის ინიციატივის (GINA) ეგიდით და ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) მხარდაჭერით. პირველად ეს დღე 1998 წელს 35 ქვეყანაში აღინიშნა და ბრონქული ასთმის მსოფლიო ფორუმს დაემთხვა. ყოველწლიურად იზრდება მონაწილე ქვეყნების რაოდენობა. ღონისძიების მთავარი მიზანია საზოგადოების ყურადღების მიპყრობა ასთმის შემთხვევათაპროგრესირებისპრობლემაზე, ასთმით დაავადებულთა ზრუნვის და ამ დაავადების შესახებ ხალხის ზოგადი ცნობიერების ამაღლება.

ასთმა ბერძნულად ნიშნავს "მძიმე სუნთქვას". ჰიპოკრატე ითვლება ამ ტერმინის ავტორად და მის ნამუშევრებში, "შინაგანი ტანჯვის შესახებ" არის მინიშნებები, რომ ასთმა სპასტიური ხასიათისაა, ხუთვის მიზეზად ნესტია და სიცივე დასახელდა. მრავალი საუკუნის განმავლობაში მეცნიერები ცდილობდნენ შეესწავლათ ეს დაავადება და მისი გამომწვევი მიზეზები. მე-20 საუკუნეში დადგინდა, რომ ასთმის მიზეზი არის ალერგიული რეაქცია, ბრონქების ლოკალური ანთება გარე მაღიზიანებლებზე (ქიმიური, ბიოლოგიური, ფიზიკური) საპასუხოდ. დღესდღეობით ტერმინით„ასთმა“ აღნიშნავენ სხვადასხვა ტიპის წარმოშობის ხუთვას. მაგრამ უფრო ხშირად ასთმით მოიხსენიებენ ბრონქულ ასთმას - სასუნთქი გზების ქრონიკულ ანთებით დაავადებას, რომელიც ჩნდება ალერგენების მოქმედების შედეგად და იწვევს დაავადების შემდეგ სიმპტომებს - სუნთქვის გაძნელებას ან თუნდაც დახრჩობას, ხველას, მკერდში ხიხინს. პაციენტი რეაგირებს იმაზე, რაზეც ჯანმრთელი ადამიანები არ რეაგირებენ - ხის მტვერი, სახლის მტვერი, ცხოველის თმა, გარკვეული საკვები, მედიკამენტები და ა.შ. ზოგჯერ ასთმის მიზეზის დადგენა ძალიან რთულია ან შეუძლებელიც. პრობლემისადმი დიდი ყურადღება შემთხვევითი არ არის: ჯანმო-ს მონაცემებით, ასთმა მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ქრონიკული დაავადებაა - ამ დაავადებით 300 მილიონი ადამიანი იტანჯება, ხოლო ყოველ ათწლეულში მათი რიცხვი ერთნახევარჯერ იზრდება. ასთმა შეიძლება გამოწვეული იქნას ნებისმიერ ასაკში, მაგრამ უფრო ხშირია მცირეწლოვან ბავშვებში - პაციენტების ნახევარში დაავადება ვითარდება 10 წლამდე, ხოლო ასთმის დიაგნოზის დასმა 2 წლამდე ასაკის ბავშვებში რთულია, ვინაიდან ხშირად იმალება სხვა დაავადებების საფარქვეშ.

ასთმის გაჩენისა და განვითარების რისკ ფაქტორებს შორისაა: ცხოვრების პირობები, კლიმატი, სამსახუჯრი, დიეტა, მემკვიდრეობა. ამრიგად, არახელსაყრელი გარემო პირობები, საკვები დანამატების, სინთეზური მასალების გამოყენება, აქტიური და პასიური მოწევა, გამწვავებული მემკვიდრეობითი მდგომარეობა და პლანეტის მაცხოვრებლების ჯანმრთელობის ზოგადი გაუარესება იწვევს ბრონქული ასთმისადმი მიდრეკილ ადამიანთა რაოდენობის მუდმივ ზრდას.

ასთმა - გლობალური პრობლემაა. ეს გავლენას ახდენს ყველა ქვეყანაზე, განურჩევლად განვითარების დონისა და შემოსავლისა. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ]დაავადება დაბალი სიკვდილიანობით გამოირჩევა და არის პროგრესი ასთმის შესწავლასა და მკურნალობაში, მაგრამ მისი საშიშროება ჯეროვნად უნდა დაფასდეს. ის ხშირად იწვევს ინვალიდობასაც კი. ხშირ შემთხვევაში პაციენტს მთელი ცხოვრება უწევს ბრონქული ასთმის ატანა.

ამ სერიოზული დაავადების პანაცეის შექმნაზე მეცნიერები მრავალი წლის განმავლობაში იბრძოდნენ. ექიმების თქმით, არსებულ პრეპარატებს შეუძლიათ აკონტროლონ სიმპტომები ბრონქული ასთმის მქონე პაციენტებში, მაგრამ არ იმოქმედონ მათი წარმოშობის ძირეულ მიზეზზე. მაგრამ მაინც, სათანადო მკურნალობით, ამ დიაგნოზის მქონე ადამიანები ინარჩუნებენ სრულ ფუნქციონირებასდა ეწევიან ნორმალურ ცხოვრებას. მედიკამენტოზური მკურნალობა არ არის ასთმის მკურნალობის ერთადერთი გზა. დღეს შექმნილია ასეთი პაციენტების მართვის მსოფლიო სტანდარტები, არსებობს საერთაშორისო და ეროვნული გაიდლაინები და პროფესიული საზოგადოებები, სადაც თითოეული პაციენტი იღებს რეკომენდაციებს ცხოვრების წესისა და განმეორებითი შეტევების პრევენციის შესახებ.

ჯანმო-მ, რომელიც კოორდინაციას უწევს და მხარს უჭერს საერთაშორისო ძალისხმევას ასთმის წინააღმდეგ ბრძოლაში და პაციენტებზე ზრუნვას, ჯერ კიდევ 1989 წელს შემოიღო პროგრამა ასთმის გლობალური ინიციატივა (GINA), რომელიც მოგვიანებით გახდა საერთაშორისო ორგანიზაცია.

GINA-ს მიხედვით, ბრონქული ასთმის წინააღმდეგ ბრძოლის წარმატება განისაზღვრება სამი კომპონენტით: 1. დაავადების პროფილაქტიკა. სახელმწიფო დონეზე ასთმის პრევენციისთვის აუცილებელია სამრეწველო ჰაერის დაბინძურების შემცირების, მოწევის გავრცელების შემცირების და ჯანსაღი ცხოვრების წესის პოპულარიზაციის ღონისძიებების გატარება.

2. ეფექტური დიაგნოსტიკური და მკურნალობის მეთოდების დანერგვა და ხელმისაწვდომობა. კიბოსა და რიგი სხვა დაავადებებისგან განსხვავებით, ასთმა არის დაავადება კონტროლირებადი სიკვდილიანობით. დროულად მიღებული ხარისხიანი სამედიცინო დახმარება ამცირებს სიკვდილიანობის რისკს.

3. სამეცნიერო კვლევა. ასთმის მიზეზები ბოლომდე არ არის გასაგები და მკურნალობის მეთოდები ჯერ კიდევ შორს არის სრულყოფილებისაგან.

ამიტომ, ასთმის საერთაშორისო დღის მიზანია ამ დაავადების შესახებ ცნობიერების გავრცელება და ასთმით დაავადებულ ადამიანებს ადეკვატური მკურნალობის ხელმისაწვდომობა; ბრონქული ასთმის შესახებ ადამიანების ცოდნის გაზრდა, დაავადების პრევენციისა და ადრეული დიაგნოსტიკის შესახებ ინფორმირება; სამედიცინო მომსახურების ხარისხის გაუმჯობესება და ექიმების ინფორმირება მეცნიერების უახლესი მიღწევების შესახებ. ყოველწლიურად, დღის აქტივობები ფოკუსირებულია კონკრეტულ თემაზე, რომელსაც განსაზღვრავს GINA. როგორც წესი, ტარდება თითოეულ მონაწილე ქვეყანაში სამედიცინო დაწესებულებების, საზოგადოებრივი ორგანიზაციების მიერ მოხალისეების და მედიის ჩართულობით. გისურვებთ ჯანმრთელობას! #worldasthmaday #3may #ginaasthma